Superboul (Super Bowl) je finalna utakmica Nacionalne fudbalske lige (NFL). Ona predstavlja kulminaciju profesionalne lige američkog fudbala koja počinje krajem leta prethodne kalendarske godine. Utakmica, kao i ostali povezani festivali i svečanosti, čine tzv. Superboul nedelju (ili Super nedelju) koja je u prethodnih nekoliko godina „de facto” postala američki nacionalni praznik.
Tokom četiri decenije, nakon svog osnivanja 1920, NFL je uspešno odolevao i branio se od pokušaja osnivanja drugih nacionalnih liga. Međutim, 1960. godine čelnici NFL-a suočili su se sa najozbiljnijim konkurentom do tada – formirana je Američka fudbalska liga (AFL). AFL se, međutim, teško suočavao sa izazovima konkurencije NFL-a, i kada su igrači, i kada su fanovi u pitanju. Sredinom 60-ih godina, taj jaz je dostigao svoj vrhunac, što je dovelo do prvih ozbiljnih razgovora o jedinstvu dve lige. Pre sezone 1966, postignut je dogovor o spajanju dve lige u sezoni 1970, a do samog čina ujedinjavanja, čelnici NFL-a i AFL-a složili su se da pobednici obe lige igraju tzv. „meč za svetskog šampiona“ profesionalnog američkog fudbala.
Ideja osnivača obe lige bila je da se taj revijalni meč zove „AFL-NFL Championship Game”. Međutim, na jednom od sastanaka na kojem se diskutovalo o spajanju, Lamar Hant, vlasnik tima „Chiefs” iz Kanzas Sitija koji se takmičio u AFL-u, prvi je upotrebio termin „Super Bowl”. On je kasnio objašnjavao da je ideju dobio od naziva jedne igračke (Super Ball Toy) sa kojom su se igrala njegova deca. Iako termin nije naišao na odobravanje kod drugih, mediji su ga veoma brzo usvojili.
– Najviše osvojenih trofeja ima Pitsburg Steelers – 8 nastupa, 6 titula
– Majami je najčešće bio domaćin Superboula – čak 10 puta
– Četiri tima nikad nisu igrala u Superboulu: Detroit Lions, Klivlend Browns, Džeksonvil Jaguars i Hjuston Texans
– Superboul se obeležava rimskim brojevima, a ne godinom kada je održan
– Milijardu ljudi širom sveta svake godine gleda uživo prenos Superboula
– 3.5 miliona dolara košta 30 sekundi reklamnog prostora
Inače, ime „Super Bowl” je izvedeno od termina „Bowl Game” koji se koristio da označi utakmice koledža koje su se odigravale posle zvanične sezone. Originalno, prvi tzv. „Bowl Game” odigran je još 1902. godine u Pasadeni (Kalifornija), u okviru „Turnira ruža (Tournament of Roses)”. Kasnije, 1923. godine, događaj je preseljen na novi „Rose Bowl Stadium” koji je zbog svog oblika činije/posude (eng. bowl) i istoimenog turnira, dobio takav naziv.
Nakon što je ekipa „Packers” iz Grin Beja, koja je inače bila članica NFL-a, osvojila prva dva Superboula, neki vlasnici drugih timova počeli su da strahuju za budućnost spajanja dve lige jer su smatrali da ekipe koje pripadaju AFL-u nisu dovoljno konkurentne NFL timovima. Međutim, takva mišljenja su se ubrzo promenila jer su sledeća dva Superboula osvojili timovi iz AFL-a (Njujork „Jets” i Kanzas Siti „Chiefs”). NFL i AFL su se konačno spojili 1970. godine, ali ekipe nisu bile podeljene prema ranijoj pripadnosti. Jedinstvena liga pregrupisala je timove u dve konferencije:
- Američka fudbalska konferencija (AFC) kojoj su pripali svi nekadašnji članovi AFL-a, plus tri tima iz NFL-a (Baltimor Colts, Pitsburg Steelers, Klivlend Browns)
- Nacionalna fudbalska konferencija (NFC) kojoj su pripali preostali timovi nekadašnjeg NFL-a
Pobednici dve konferencije igrali bi završni meč – Superboul.
Od tog vremena, Superboul se igra jednom godišnje, kao finalni meč NFL plej-ofa, a već tradicionalno nedeljom. U početku se utakmica odigravala u prvoj polovini januara, posle 14 regularnih utakmica u sezoni i dve runde plej-ofa, da bi se tokom vremena, datum i period odigravanja pomerao kasnije. Danas se Superboul odigrava prve nedelje februara, posle 17 utakmica u sezoni i tri runde plej-ofa.
Pobednički tim dobija trofej „Vins Lombardi”, nazvan po treneru „Packersa” iz Grin Beja koji je osvojio prva dva Superboula (1967. i 1968). Nakon njegove smrti 1970, trofej za šampiona nazvan je po njemu i pod tim imenom prvi put je dodeljen ekipi „Colts” iz Baltimora.
Superboul je jedan od najgledanijih TV programa na američkoj televiziji, što privlači veliki broj kompanija spremnih da potroše milione dolara na reklame. To je dovelo do toga da utakmice počinju sve kasnije i kasnije, kako bi se osigurao udarni termin za gledaoce na Istočnoj obali. Poslednja dnevna utakmica (koja se završila pre sumraka) bio je 11. Superboul u januaru 1977.
Superboul je poznat i po tome što mnogi popularni pevači i muzičari imaju običaj da nastupaju pre utakmice i za vreme pauze, tokom poluvremena.
Predstojeći Superboul je 46. po redu, a 42. u modernoj eri NFL-a. Prvi put u istoriji ovog takmičenja grad domaćin je Indijanopolis. Meč se igra na stadionu „Lucas Oil” koji ima kapacitet do 70.000 gledalaca. Ovogodišnji finalisti i učesnici Superboula su ekipe iz Bostona i Njujorka – „New England Patriots”, šampioni AFC-a i „Giants”, pobednici NFC-a. Američku himnu ove godine peva Keli Klarkson, a specijalni gost biće Madona koja će u poluvremenu izvesti svoju novu pesmu.
Utakmica počinje pola sata posle ponoći, 6. februara (5.02. u 18:30 po lokalnom vremenu). Očekuje se da meč prati preko 100 miliona gledalaca u SAD-u i oko milijardu gledalaca širom planete, što ovaj događaj svrstava u ubedljivo najgledaniji.
httpv://www.youtube.com/watch?v=62v61hW1Zvw